Chất tẩy rửa tổng hợp | Khái niệm hoá học

Để đáp ứng nhu cầu to lớn và đa dạng về chất giặt rửa, người ta đã tổng hợp ra nhiều chất dựa vào hình mẫu "phân tử xà phòng" (tức là gồm đầu phân cực gắn với đuôi dài không phân cực), chúng đều có tính chất giặt rửa tương tự xà phòng và được gọi là chất giặt rửa tổng hợp.

Chất tẩy rửa tổng hợp là những chất có tác dụng tẩy rửa như xà phòng nhưng không phải là muối của axit béo. Chất tẩy rửa tổng hợp gồm 3 nhóm chính

1. Chất tẩy rửa anion

- Nhóm ankyl sunfat, R-O-SO₃Na

Số nguyên tử C của nhóm ankyl vào khoảng 18

Muốn có loại chất tẩy rửa này, người ta chế hóa khí thiên nhiên hay dầu mỏ thành các ancol, sau đó sunfonic hóa và kiềm hóa

- Nhóm ankyl sunfonat, R-SO₃Na

Loại này cũng được tổng hợp từ khí thiên nhiên hay dầu mỏ.

RH $\stackrel{\mathrm{H}2\mathrm{SO}4}{\to }$R-SO₃H$\stackrel{\mathrm{NaOH}}{\to }$RSO₃Na

- Nhóm ankyl benzensunfonat có công thức chung

R -C₆H₄-SO₃-Na

Số nguyên tử C trong nhóm ankyl vào khoảng 16

2. Chất tẩy rửa cation

Chất tẩy rửa cation thường có nhóm amoni bậc 4 liên kết với mạch cacbon dài từ 12 đến 18 nguyên tử cacbon

3. Chất tẩy rửa không có cấu tạo ion

Chất tẩy rửa không có cấu tạo ion không phân cực, gồm có nguyên tử oxi dạng ete và nhóm -OH đầu mạch hay gọi là xà phòng bột hay bột giặt tổng hợp

Thí dụ

R-O-(CH₂CH₂O)_nCH₂OH với R = C₁₈H₃₇, n=10

Ar- O-(CH₂CH₂O)xCH₂CH₂OH với Ar = phenyl, m = 20

Ưu điểm của chất giặt rửa tổng hợp là dùng được với nước cứng, vì chúng ít bị kết tủa bởi ion canxi.

Nhược điểm của các chất tẩy rửa tổng hợp là khi điều chế hay khi sử dụng có thể gây ô nhiễm môi trường (như làm chết một số sinh vật và bản thân nó khó bị phân hủy), nhất là các chất tẩy rửa có mạch phân nhánh.

 

Xem tất cả khái niệm hoá học